در مورد دیدگاه حضرت امام خمینی(س) درباره جایگاه رای مردم در حکومت می توان از دو دوره کاملا روشن در بیانات حضرت امام نام برد؛ پیش از حضور امام در پاریس، شعاری که ایشان و مردم می دادند حکومت اسلامی بود اما بعد از حضور حضرت امام در پاریس و در ماه‌های نزدیک به پیروزی انقلاب اسلامی، امام پیشنهاد جمهوری را مطرح کردند و شعارهای مردم هم از «استقلال، آزادی، حکومت اسلامی» به «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» تغییر یافت که این یک تبدیل معنادار بود و نشان می‌داد در نگاه امام باید پس از سلطه استبدادی شاهنشاهی روی کار آید، می بایست مبتنی بر انتخاب و آرا مردم و رعایت کننده حقوق آنها در حکومت باشد. پس از پیروزی انقلاب نیز در بیانات متعددی حضرت امام به این نکته اشاره می کردند و ضمن توجه به اسلام به عنوان یکی از ارکان حکومت اسلامی، به جمهوریت به معنای در نظر گرفتن واقعی مردم و اهمیت مشارکت و توجه به حقوق آنان در حکومت عنایت ویژه داشتند.

در مورد جایگاه مردم در حکومت می توانیم به سه دیدگاه مختلف اشاره کنیم. صاحبان دیدگاه اول گروهی هستند که معتقدند مردم فقط در کارآمدی حکومت اسلامی می توانند موثر باشند و رای آنان موجب کارآمدی دستورات، فرامین و منویات حکومت می شود. امام معتقدان به دیدگاه دوم از این حد فراتر می‌روند و می‌گویند تصمیمات حکومت باید مردم‌مدار باشد و حاکمان نباید صرفا بر اساس دیدگاه‌هایی که خود تشخیص می‌دهند، عمل کنند. من از گروه دوم تحت عنوان «مردم مدار» یاد می کنم.

اما در دیدگاه سوم مردم هم می توانند حکومت را کارآمد کنند،هم حکومت باید مدار تصمیم‌گیری هایش را مردم قرار دهد و هم مشارکت جدی مردم به عنوان صاحبان حق در حکومت به رسمیت شناخته می‌شودکه نام این دیدگاه را «مردمسالاری» می گذاریم. به نظر می رسد که در میان این سه دیدگاه، حضرت امام(س) به دیدگاه سوم معتقد بودند و اینطور نبود که جایگاه مردم را تنها در حد تایید تصمیمات حاکمیت بدانند و معتقد باشند همین که حکومت تصمیماتی بگیرد که از نگاه حاکمیت به نفع مردم است، کفایت می‌کند. امام در پی آن بودند چیزی که نفع مردم و صلاح آنان، البته از دیدگاه خود مردم است در حکومت پیاده شود،کنند و افرادی که مردم به عنوان منتخبان واقعی خود بر می‌گزینند، بر سر کار باشند و حکومت را اداره کنند. براین اساس، حضرت امام(س) هم در تصمیم سازی ها و هم در انتخاب افراد در مناصب مهم حکومتی اعم از رهبری، ریاست جمهوری یا نمایندگی مجلس، امام اعتقاد به مشارکت جدی مردم و توجه به رای آنها داشتند.

ادامه مطلب : پرتال امام خمینی (س)